Archives

Eerste radiotune nu ook bij Beeld en Geluid in archief

  • De aanbieding in Beeld en Geluid. VLNR: Bert Kranenbarg, Jelle Boonstra en Benno Roozen (Jingleweb) en Eppo van Nispen tot Sevenaer (directeur Beeld en Geluid) .
    Foto: NPO Radio 5.

07.11.2019 – De muziek van het historische speeldoosje van Hanso Idzerda is digitaal opgenomen in het archief van Beeld en Geluid. Wij van Jingleweb hebben gisteren de eerste digitale opnamen van het speeldoosje aangeboden aan Eppo van Nispen tot Sevenaer. Hij is directeur van het instituut Beeld en Geluid in Hilversum. Dat gebeurde in een speciale radio-uitzending van Bert Kranenbarg op NPO Radio 5.
LEES DOOR ONDER DE FOTO

Bert Kranenbarg – Foto Jingleweb

De tune is afgelopen vrijdag opgenomen in een studio in aanwezigheid van de eigenaar van het speeldoosje, Tobias Idzerda, de kleinzoon van Hans Henricus Schotanus à Steringa Idzerda. Deze laatste zond op 6 november 1919 de eerste officiële draadloze radio-uitzending uit, de start van de radio in Nederland. De muziek van het speeldoosje gebruikte hij steevast als openingstune. Daarmee is het de eerste tune van de Nederlandse radio, maar zeer waarschijnlijk ook wereldwijd.

Eppo van Nispen was blij met de tune. We hebben hem gevraagd iets aardigs met deze eerste radiotune te doen in de permanente tentoonstelling van Beeld en Geluid. We kómen het controleren.

De aanbieding van de digitale opname kun je horen in onderstaand fragment. Het hele gesprek en ook de hele uitzending staan hier.

Meer informatie over dit onderwerp staat hieronder op deze zelfde pagina.

Hét speeldoosje van Idzerda in geluid

04.11.2019 – Hier is het dan: het geluid van het speeldoosje van Idzerda in zijn geheel. Voor de mede-freaks onder u zeggen we er meteen bij: dit is een voorlopige en provisorische opname. Over enige tijd komt de definitieve versie beschikbaar. Die kan pas worden opgenomen als het speeldoosje is schoongemaakt, gerestaureerd, als het bovenliggende glasplaatje tijdelijk is verwijderd (dat resoneert nu mee in de opname) en de beschadigingen aan het houten kistje zijn gerepareerd (kastje trilt hoorbaar mee). Het is niet duidelijk hoe lang dat alles duurt, dat hangt af van eigenaar Tobias Idzerda & familie. Tegen die tijd komen wij er op Jingleweb natuurlijk op terug.

  • Poster operette De geschiedene Frau
  • Hét speeldoosje
  • Leo(pold) Fall

De titels van de muziek die je hoort zijn:
1. Die Dollarprinzessin, een operette uit 1970 van de Duitse componist Leo Fall (1873–1925).
2. Schatzert ich möchte gern ein automobil (gegevens vooralsnog onbekend)
3. Die Geschiedene Frau, ook een operettemelodie van Leo Fall, nu uit 1909.

Volgens Tobias Idzerda is het niet duidelijk of zijn grootvader Hans Idzerda 1 van de 3 melodietjes gebruikte als tune, 2 stuks, of zelfs alle 3. De muziekjes kunnen wel slechts in 1 volgorde worden gedraaid. Al kan wel worden begonnen met 1, 2 of 3, afhankelijk van waar je stopt met het aan- en uitzetten van het speeldoosje.

De unieke opname is nu ook te horen via Soundcloud.

Historisch speeldoosje radiopionier Idzerda eindelijk digitaal

Het speeldoosje van Idzerda
Hét speeldoosje.

03.11.2019 – Het speeldoosje waarmee uitvinder Hans Idzerda op 6 november 1919 zijn eerste officiële draadloze radio-uitzending begon is na 100 jaar eindelijk gedigitaliseerd.
Dat is gebeurd op initiatief van Jingleweb en in samenwerking met de familie van ingenieur Hans Henricus Schotanus à Steringa Idzerda.

Hans Henricus Schotanus à Steringa Idzerda was net 3 dagen 34 jaar oud toen hij op donderdagavond 6 november 1919 vanuit de Beukstraat in Den Haag zijn eerste aangekondigde draadloze radio-uitzending in Nederland maakte. Daarmee is feitelijk de omroep begonnen.

De uitzendingen begonnen steevast met het geluid van een speeldoosje. Daarmee was dit de eerste jingle die ooit op de Nederlandse radio te horen was.

Het speeldoosje van Idzerda
Hét speeldoosje

Nooit solo te horen geweest
Het geluid van de speeldoos is na de beginperiode (1919-1924) tot nu toe slechts 2 keer live op de radio geweest. Op maandag 6 november 1939 t.g.v. 20 jaar radio (VARA) en op zondag 22 mei 2011 in het VPRO-programma ’Instituut Idzerda’ (Radio 1, destijds 18.15 uur).

In die laatste uitzending was kleinzoon Tobias Idzerda te gast. Hij had het speeldoosje recent terug gevonden in de nalatenschap van zijn overleden vader. Het speeldoosje was decennia zoek geweest. In beide radio-uitzendingen werd echter gewoon door de muziek van het speeldoosje heen gepraat.

Technicus Jurgen Dorst tijdens de opnamen van het speeldoosje.

Gedigitaliseerd
Op initiatief van Jelle Boonstra en Benno Roozen (Jingleweb) is nu eindelijk het geluid van het speeldoosje gedigitaliseerd zonder tussenkomst van menselijke stemmen. De opnamen waren afgelopen vrijdag 1 november 2019 in de studio van Ziaja en Dorst in Leiderdorp. Het historische speeldoosje van radiopionier Idzerda is daarmee eindelijk digitaal. Later deze week meer hierover op Jingleweb.

  • Tobias Idzerda met het speeldoosje.
  • VLNR: Jelle Boonstra (Jingleweb), Bert Kranenbarg (KRO-NCRV), Tobias Idzerda en Benno Roozen (Jingleweb).
  • Trotse jinglemannen

Meer over Hans Idzerda en zijn verhaal:
Den Haag Wiki